ورتیسیلیوم
بیماری ورتیسیلیوم به علت تولید اسپورهای زیاد و چسبناک بودن اسپورها تا مدت ها در سالن های پرورش باقی می مانند و بستر های پرورش قارچ را آلوده می کنند . یکی از راه های پاک سازی سالن های آلوده از اسپور ورتیسیلیوم ، پاستوریزه کردن سالن با بخار در دمای ۶۰ تا ۷۰ درجه و یادر دمای ۵۰ درجه سلسیوس به مدت ۲۴ ساعت می باشد .

علائم شناسایی بیماری ورتیسیلیوم  :                
ورتیسیلیوم انگل شایع کلاهک می باشد که به صورت لکه یا خطوط قهوه ای رنگ بر روی مناطق تحتانی یا فوقانی ساقه و نیز بر روی کلاهک مشاهده میشود. بعد از مراحل تولید هاگ این لکه ها به رنگ خاکستری در می آیند . پس از رشد ، قارچ بدشکل شده و به یک سمت خم می شود . روی ساقه پوشیده از میسیلیوم کرکی بوده که بصورت عمودی شکاف خورده اند و خیلی شبیه به یک موزه پوست کنده می باشد. کلاهک کوچک و ساقه آن چاق تر از ساقه معمولی است و بافت کلی قارچ خشک و چرمی شکل می باشد در دمای ۲۲ درجه بیشترین فراوانی را در خاک دارند و زیر دمای ۱۶ درجه رشد بسیار کندی دارند . گاهی اوقات ورتیسیلیوم و داکتلیوم(کپک تار عنکبوتی ) را به خاطر پوشیده شدن قارچ از میسیلیوم کرکی از هم تشخیص نمی دهند . از روی محل آلودگی و روش آلودگی ، می توان داکتیلیوم را از ورتیسیلیوم متمایز کرد . داکتیلیوم کپکی است خاکستری و سریع الرشد که بر روی لایه پوششی دیده میشود . در خاکی که ورتیسیلیوم عمدتاً بر روی اندام بارده و خیلی به ندرت روی خاک پوششی دیده می شود.

راه های انتشار
راه های انتشار ورتیسیلیوم بسیار زیاد است ولی مهمترین عامل در داخل اتاق پرورش ، خود ورتیسیلیوم می باشد . ورتیسیلیوم قابلیت باروری بسیار بالایی دارد و حدود ۳۰ میلیون اسپور در ساعت تولید میکند . حشرات و کنه ها باعث انتشار اسپورهای قارچ در کل سالن و انتقال اسپورها از سالن آلوده به سالن های پاکیزه میشوند . فیلتر نکرده هوای ورودی و نفوذ گرد و غبار به داخل سالن از عوامل شیوع بیماری است . اسپورهای ورتیسیلیوم چسبناک هستند و به گرد و غبار میچسبند به این ترتیب از سالنهای آلوده به سالن های پاکیزه می آیند . اسپورها از طریق کارکنان (لباس ، دست های آلوده ، موها و… ) به مناطق دیگر منتشر می شوند از دیگر عوامل انتشار ، وسایل و تجهیزات آلوده نیز از مهم ترین راههای پیشرفت و انتشار ورتیسیلیوم می باشد.

نشانه­ های بیماری

در درختان زردآلو و بادام، نخستین نشانة بیماری به شکل پژمردگی ناگهانی برگهای یک یا چند شاخه در اوایل تابستان بروز می­کند. ابتدا برگها تیره ­رنگ و به­ سرعت چروکیده می­شوند. بیشتر اوقات برگهای چروکیده روی شاخه­ ها باقی می­مانند ومنظرة برگ پرچمی پیدا می­کنند. نشانه های بیماری معمولاً در برگهای واقع در بن شاخه­ ها ظاهر شده، به­سرعت به سمت بالا پیشروی می­کنند. درختان جوانی که به این بیماری مبتلا شوند ممکن است از پای درآیند، اما شاخه­ های مبتلای درختان مسن شاید بازهم سال بعد برگ بدهند. تکرار پژمردگی برگهای شاخه­ های مبتلا در چند سال، معمولاً منجربه توقف رشد انتهایی، کم­باردهی شاخه­ها ویا مرگ آنها می­شود. علایم این بیماری در زردآلو ابتدا به­صورت پژمردگی وبعد به صورت زردی وریزش برگهای چندشاخه شروع می­شوند وسرانجام به خشکیدن شاخه­ های مبتلا منجر می­شود وسپس به دیگر شاخه ­ها نیز سرایت می­کند. در مقطع عرضی تنه وشاخه ­ها، آوندهای چوبی به رنگ قهوه ای در می­آیند.

نشانه­های بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی در گیلاس ابتدا به شکل چروکیدگی برگهای یک یا چند سیخک موجود روی شاخة یک ساله بروز می­کنند. درختان گیلاس مبتلا به این بیماری دچار توقف رشد می­شوند، برگهای آنها تیره­رنگ، رشدشان متوقف ومیوه­های آنها به­ طور غیرعادی کوچک می­گردند. برخلاف سایر درختان میوة هسته­ دار، درختان مسن گیلاس هم به این پژمردگی حساسند وممکن است بعداز ابتلا به بیماری نتوانند خود را ترمیم کنند.

پژمردگی ورتیسیلیومی در درختان جوان هلو یک بیماری خطرناک است، ولی بعضی از ارقام هلوهای مبتلا به این بیماری به­ تدریج که مسن می­شوند کاملاً خود را ترمیم می­کنند.

پژمردگی ورتیسیلیومی به انواع آلو وگوجه هم حمله می­کند، ولی این گروه از درختان میوة هسته­دار نسبت به سایر گروهها کمتر مبتلا می­شوند. در آوندهای چوبی شاخه­های مبتلای درختان میوة هسته­دار رگه­های قهوه­ای تا تیره­رنگ ایجاد می­شوند. این تغییر رنگ در گیلاس چندان مشخص نیست، ولی در گوجه وآلو کاملاً مشخص ونمایان است

عامل بیماری

در مورد گونة قارچی که در درختان میوة هسته­دار ونیز سایر گیاهان چندسالة میزبان، پژمردگی آوندی ایجاد می­کند، اختلاف نظر وجود دارد و هنوز مورد بحث است. درحال حاضر پذیرفته شده ­است قارچی که در میزبانهای یک­ساله و چندساله پژمردگی ایجاد می­کندVerticillium dahlia kleb. است.

چرخة بیماری و اپیدمیولوژی

قارچ  خاک­زی است و می­تواند از سطح تا ژرفای 90سانتی­متری خاک به زندگی خود ادامه دهد، ولی بیشتر اوقات ریز سختینه­های آن در عمق 15 تا 30سانتی­متری خاک پیدا می­شوند.

این قارچاز راههای مختلف ازجمله گیاهان آلوده­ای که برای کشت به محل اصلی جابه­جا می­شوند، ذرات خاک آلوده که با باد منتقل می­شوند، وچاقوی پیوندزنی انتشار پیدا می­کند.

عفونت در اوایل بهار به­وسیلة ریسه­های تیره و ریز سختینه­ها روی می­دهد. نشانه­های بیماری که قبلاً شرح داده­شد در اواسط تابستان بروز می­کنند. و دراواخر تابستان تشدید می­شوند، عامل بیماری ممکن است خود را از سالی به سال دیگر در ریشه­های درختان آلوده زنده نگه­دارد.

 مبارزه                                                                                                                                   

بهترین راه مبارزه با بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی درختان میوة هسته­دار این است که سعی کنیم نهالهای سالم درختان را درخاکهای عاری از مایة قارچ یا با جمعیت بسیارکم مایه یا در زمینهایی که قبلاً در آنها باریک برگها و یاسایر گیاهان غیرمیزبان این قارچ کاشته می­شده است، بکاریم. پایه­های مقاوم در برابر این بیماری شناخته نشده­اند. ضدعفونی خاک قبل از کاشت درخت با سموم تدخینی مثل کلروپیکرین ویا مخلوط متیل بروماید و کلروپیکرین، مایة V.dahiae را درخاک نابود می­کند. تنظیم مقدار آب و کودشیمیایی در باغهای آلوده، به درختان امکان می­دهد که خود را ترمیم کنند.در روش مبارزه شیمیایی بایستی از سموم سیستمیک هم چون متالاکسیل استفاده کرد .